Adet (Regl, Menstruasyon) nedir?

Adet, üreme çağındaki kadınların rahimlerinden ayda bir kez kan ve doku atılması olayıdır. Bu, vücudun hamilelik olmadığında rahim içi tabakasını atarak kendini yenileme sürecidir. Genellikle 3-7 gün sürer ve 21-35 günlük döngülerle tekrarlanır.

Normal bir adet döngüsü ne kadardır?

Normal bir adet döngüsü genellikle 21-35 gün arasındadır, ancak ortalama 28 gündür. Döngü, adet kanamasının ilk gününden bir sonraki adet kanamasının ilk gününe kadar olan süreyi kapsar. Her kadının kendine özgü bir döngü süresi vardır ve bu süre yaşam boyunca değişiklik gösterebilir.

Adet döngüsündeki aşamalar nelerdir?

Adet döngüsü dört ana aşamadan oluşur:

1. Menstrual Faz (1-5 gün): Adet kanamasının olduğu dönemdir. Rahim iç tabakası (endometrium) dökülür.
2. Foliküler Faz (1-13 gün): Yumurtalıklarda foliküller gelişmeye başlar ve biri baskın hale gelir. Rahim duvarı kalınlaşmaya başlar.
3. Ovulasyon (14. gün civarı): Olgun yumurta, yumurtalıktan serbest bırakılır ve fallop tüplerine doğru hareket eder.
4. Luteal Faz (15-28 gün): Yumurtadan boşalan folikül, corpus luteum (sarı cisim) adını alır ve hormon üretir. Döllenme olmazsa, corpus luteum geriler ve bir sonraki adet başlar.

Yumurtlama (Ovulasyon) nedir ve ne zaman gerçekleşir?

Yumurtlama, yumurtalıklardan olgun bir yumurtanın salınması olayıdır. Genellikle bir sonraki adet kanamasından yaklaşık 14 gün önce gerçekleşir. 28 günlük bir döngüde bu yaklaşık 14. güne denk gelir, ancak döngü süresi farklı olan kadınlarda bu gün değişebilir. Yumurtlama sırasında ve sonrasındaki birkaç gün, hamile kalma olasılığının en yüksek olduğu dönemdir.

Adet döngüsü düzensizliği ne demektir?

Adet döngüsü düzensizliği, adet döngüsünün süresinde, miktarında veya sıklığında normal olmayan değişiklikler yaşanması durumudur. Adet döngüsü düzensizliği şunları içerebilir:

• Çok sık veya seyrek adet görme (21 günden az veya 35 günden fazla)
• Çok hafif veya ağır kanama
• Çok kısa veya uzun süren adet kanaması
• Adet aralarında lekelenme
• Adet dönemi dışında ağrı veya kramplar

Adet gecikmesi ne zaman endişe verici olabilir?

Adet gecikmesinin en yaygın nedeni gebeliktir. Ancak stres, kilo değişimleri, aşırı egzersiz, beslenme bozuklukları, hormonal problemler gibi faktörler de adet gecikmesine neden olabilir. Şu durumlarda bir sağlık uzmanına başvurmalısınız:

• 45 günden fazla adet görmemeniz durumunda
• Düzenli olan adetiniz aniden düzensizleştiğinde
• 90 günden fazla adet görmemeniz durumunda (hamilelik dışında)
• Adet kanamanız 7 günden fazla sürerse
• Kanamalarınız çok ağır olursa (saatte bir pedden fazla ıslatma)
• Şiddetli ağrı yaşarsanız
• Adet sonrası kanamanız olursa

Erken adet görmenin nedenleri nelerdir?

Adet döngünüzün normalden erken başlaması şu nedenlerle olabilir:

• Stres ve anksiyete
• Kilo kaybı veya aşırı kilo alımı
• Aşırı egzersiz
• Hormonal dengesizlikler
• Tiroid problemleri
• Doğum kontrol yöntemlerinin değiştirilmesi
• Polikistik over sendromu (PCOS)
• Perimenopoz (menopoz öncesi dönem)
• Endometriozis veya uterus fibroidleri gibi tıbbi durumlar

Düzenli adet döngünüzde belirgin bir değişiklik fark ederseniz, bir sağlık uzmanına danışmanız önemlidir.

Adet takviminizi neden tutmalısınız?

Adet takviminizi tutmak şu açılardan faydalıdır:

• Döngünüzün düzenliliğini takip edebilirsiniz
• Hamile kalmayı planlıyorsanız, en verimli günlerinizi belirleyebilirsiniz
• Gebelikten korunma yöntemlerinizi daha etkili planlayabilirsiniz
• Adet öncesi sendrom (PMS) belirtilerinizin ne zaman ortaya çıkacağını tahmin edebilirsiniz
• Sağlık uzmanınıza daha doğru bilgiler verebilirsiniz
• Hormonal dengesizlikleri veya diğer sağlık sorunlarını erken fark edebilirsiniz

Adet döngüsünü etkileyen faktörler nelerdir?

Adet döngünüzü etkileyen birçok faktör vardır:

• Stres: Hem fiziksel hem duygusal stres, hormon seviyelerini etkileyebilir
• Kilo değişimleri: Hızlı kilo alımı veya kaybı döngüyü bozabilir
• Egzersiz: Aşırı egzersiz, özellikle vücut yağı düşük olduğunda adet döngüsünü etkileyebilir
• Beslenme: Yetersiz beslenme veya yeme bozuklukları döngüyü bozabilir
• Hormonlar: Tiroid problemleri veya diğer hormonal dengesizlikler adet düzensizliğine neden olabilir
• Yaş: Ergenlik ve perimenopoz dönemlerinde düzensizlikler normaldir
• Doğum kontrol yöntemleri: Hormonal doğum kontrol yöntemleri adet döngüsünü değiştirebilir
• İlaçlar: Bazı ilaçlar adet döngüsünü etkileyebilir
• Seyahat ve saat dilimi değişiklikleri: Vücudunuzun biyolojik saatini etkileyebilir

Adet dönemi sağlığı için öneriler nelerdir?

Adet dönemi sağlığınızı korumak için şunları yapabilirsiniz:

• Düzenli egzersiz yapın (aşırıya kaçmadan)
• Dengeli beslenin ve yeterli su tüketin
• Yeterli uyku alın
• Stresi yönetmeye çalışın (yoga, meditasyon, nefes egzersizleri)
• Hijyenik ped, tampon veya menstrüel kaplarınızı düzenli değiştirin
• Aşırı kafein ve alkol tüketiminden kaçının
• Sigara kullanmayın
• Ilık duş veya karın bölgesine sıcak kompres uygulayarak krampları azaltın
• Omega-3 yağ asitleri, B6 vitamini, kalsiyum ve magnezyum açısından zengin besinler tüketin

Hangi durumlarda doktora başvurmalıyım?

Şu durumlarda bir jinekoloğa başvurmanız önemlidir:

• 16 yaşına geldiğiniz halde hiç adet görmediyseniz
• Adetiniz 90 günden fazla geciktiyse
• Adetiniz çok düzensizse (21 günden kısa veya 35 günden uzun döngüler)
• Adet kanamanız çok ağır veya uzun sürüyorsa
• Şiddetli adet ağrıları yaşıyorsanız
• Adet dönemleri arasında anormal kanama oluyorsa
• Adet döngünüzde ani değişiklikler olduysa
• Adet döneminiz sırasında günlük aktivitelerinizi yapamayacak kadar rahatsız hissediyorsanız